کوچینگ و منتورینگ

کوچینگ و منتورینگ با یکدیگر چه تفاوتی دارند؟ در ابتدا باید بگوییم که منتورینگ یا مشاوره با کوچینگ دو مسئله کاملا متفاوت هستند و وظایف یک منتور و یک کوچ کاملا با یکدیگر متفاوت می باشد. اما با توجه به این که در ایران منابع زیادی برای این موضوع وجود ندارد، برخی از افراد که در زمینه مشاوره فعالیت می کنند خود را به عنوان یک کوچ هم معرفی می کنند این افراد در جلساتی که دارند معمولا همان کارهای مشاوره ای را انجام می دهند و هیچ یک از وظایف یک کوچ را انجام نمی دهند به همین دلیل در این مطلب قصد داریم تفاوت کوچ و منتور را مورد بررسی قرار دهیم.

کوچینگ چیست؟

کوچینگ و منتورینگ

برای درک بهتر کوچینگ و منتورینگ و تفاوت هایی که در این دو شاخه وجود دارد باید هر یک را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهیم. ما در مطالب قبلی در خصوص کوچینگ به شما توضیح داده و انواع کوچینگ را به شما معرفی کرده ایم، اما در این بخش می خواهیم به صورت مختصر به تعریف این شاخه بپردازیم. کوچینگ به رابطه خلاقانه ای گفته می شود که میان یک مراجع و کوچ برای توسعه و افزایش توانایی های مراجع گفته می شود. معمولا این رابطه شامل جلسات دو نفره ای می باشد که در آن سوالات و جواب ها نقش اصلی را ایفا می کنند.

در بررسی کوچینگ و منتورینگ ما با یک تفاوت عمده روبرو هستیم که بر می گردد به ذات اصلی و هدف اصلی استفاده از کوچینگ. ما در کوچینگ هم مانند منتورینگ به دنبال این هستیم که بتوانیم به خوبی به دیگران کمک کنیم که به اهدافی که دارند دست پیدا کنند، اما این کار را با شناسایی و استفاده از پتانسیل ها و توانایی های مراجع انجام می دهیم. کوچ وظیفه دارد به مراجع خود کمک کند که او بتواند هر چه سریعتر و کارآمدتر بتواند پتانسیل های خود را شناسایی کند و از آنها استفاده کند.

در کوچینگ و منتورینگ گفتگو محور اصلی جلسات می باشد. در کوچینگ گفتگوها به صورت منظم و ساختار یافته با هدف افزایش اعتماد به نفس مراجع در جهت شناسایی و حل چالش ها به کمک توانایی های فردی، صورت می گیرد. در این جلسات افزایش آگاهی مراجع یکی از مهمترین اقداماتی است که صورت می گیرد. در این جلسات کوچ از مراجع خود حمایت می کند و رابطه ای که میان این دو برقرار است رابطه ای برابر و در عین حال بسیار صمیمی می باشد.

منتورینگ چیست؟

کوچینگ منتورینگ در اصل یک هدف کلی را دنبال می کنند و آن هم توسعه است. اما در منتورینگ شیوه انجام کار کاملا متفاوت می باشد. رابطه میان منتی و منتور در منتورینگ بر مبنای انتقال مفاهیم، داده ها و تجربیات منتور به منتی می باشد. در این جلسات منتور سعی می کند دانش؛ مهارت و تجربه ای که در اختیار دارد را برای توسعه مراجع خود به آنها منتقل کند. این کار موجب می شود که منتی بتواند با تجربیات جدیدی آشنا شده و مفاهیم جدیدی را بیاموزد و حتی راهکارهای جدیدی را برای مدیریت چالش ها پیدا کند.

کوچینگ و منتورینگ هر دو قصد دارند به شما کمک کنند. اما منتورینگ برای کم کردن شیوه ارائه تجربیات و دانش را انتخاب می کند. در منتورینگ، منتور کسی است که در یک زمینه دارای مهارت و تخصص و تجربه می باشد. او سعی می کند از کسی که در آن زمینه تجربه، تخصص و مهارت کمتری دارد حمایت کند. این حمایت در نهایت منجر به این میشود که مراجعه کننده بتواند چالش های پیش روی خود را مدیریت کرده و مجموعه و یا رفتارهای خود را برای بهبود اصلاح کند و در مسیر موفقیت گام بردارد.

در کوچینگ و منتورینگ ما با افرادی روبرو هستیم که می خواهند با حل مسائل خود به موفقیت در زمینه ای خاص دست پیدا کنند. در کوچینگ معمولا تمرکز بر روی حل مسئله می باشد. اما در منتورینگ تمرکز بر روی فرد یا همان منتی می باشد. منتور سعی می کند به عنوان یک راهنما عمل کند، در این راه او به دنبال یک انتقال دانش غیر رسمی در بازه زمانی نسبتا طولانی به منتی خود می باشد. به همین دلیل برخی از افراد بر اساس شرایطی که در زندگی و یا مسائل کاری خود دارند میان منتور و کوچ یکی را یا در برخی از موارد هر دو را برای کمک گرفتن انتخاب می کنند.

تفاوت کوچ و منتور

از آنجایی که کوچینگ و منتورینگ با یکدیگر متفاوت می باشد، کوچ و منتور هم با یکدیگر دارای تفاوت هایی می باشند. نقطه اشتراک هر دو این است که باید دارای مدارک تخصصی برای انجام این کار باشند. اما نکته ای که وجود دارد این است که هر دو باید خود را در زمینه هایی تقویت کنند که این زمینه ها می تواند با یکدیگر متفاوت باشد. به همین دلیل ما قصد داریم خصوصیات و مهارت هایی که باید هر یک برای خود تقویت کرده و با استفاده از آن به مراجعه کننده خود کمک کنند را به شما معرفی کنیم:

توانایی ها و خصوصیاتی که یک منتور باید داشته باشد

برای درک بهتر تفاوت کوچینگ و منتورینگ لازم است خصوصیاتی که هر یک از افراد موفق در زمینه منتورینگ و کوچینگ باید کسب کنند را به شما معرفی کنیم. مهمترین خصوصیاتی که یک منتور باید داشته باشد و از آنها برای کمک به مراجع خود استفاده کند عبارت اند از:

•     کمک به مراجع خود برای اینکه بتواند اهداف را به خوبی شناسایی کند.
•     باید به صورت اختصاصی یک تعهد طولانی مدت را به منتی خود داشته باشد.
•     اگرچه در کوچینگ و منتورینگ این قابلیت یکسان می باشد اما در منتورینگ علاقه شدید به کمک به دیگران اصلی بسیار مهم محسوب می شود.
•     منتور باید در زمینه ای که در آن فعالیت می کند دانش، بینش و مهارت های دست اول برای انتقال به منتی خود داشته باشد.
•     یک منتور باید در روابط بین فردی بسیار موفق عمل کند و مهارت های لازم در این زمینه را باید در خود تقویت کند.
•     منتور باید بتواند در مراجعه کننده خود ایجاد انگیزه کند؛ باید توانایی مشوق بودن و الهام بخش بودن را داشته باشد.

توانایی ها و خصوصیاتی که باید یک کوچ داشته باشد

کوچینگ و منتورینگ به دلیل برخی از خصوصیاتی که باید کوچ و منتور داشته باشند. در بخش قبلی خصوصیاتی که برای یک منتور نیاز داریم را بررسی کردیم و در این بخش می خواهیم بررسی که کنیم که یک کوچ باید در فرایند کوچینگ از چه توانایی ها و خصوصیاتی برخوردار باشد:

• کوچ باید بتواند میان مهارت های بین فردی و مهارت عملی به خوبی تعامل ایجاد کند و این یکی از مهمترین و اصلی ترین تفاوت در مفاهیم کوچینگ و منتورینگ می باشد.
• رابطه میان کوچ و کوچی یک رابطه مساوی می باشد و کوچ باید بتواند در یک رابطه مساوی به خوبی درک متقابل داشته باشد.
• یک کوچ باید میزان مسئولیت پذیری را در خود افزایش دهد و سطح آگاهی خود را مدام افزایش دهد تا بتواند به کوچی خود کمک کند.
• برای اینکه بتواند به خوبی به مراجعه کننده خود کمک کند نیاز دارد که به خوبی منابع کمک کننده در این زمینه را شناسایی کند.
• کوچ باید بتواند مهارت های مقابله با مشکلات را به خوبی بداند. همچنین او باید نحوه مقابله با افکار منفی را شناسایی کند تا بتواند کوچی خود را در برابر این افکار مصون نگه دارد.
• یک کوچ در رابطه ای که با مراجعه کننده خود دارد باید هدف خود را بر روی افزایش توانایی های فردی مراجعه کننده خود بگذارد. در همین راستا باید به خوبی بتواند نقاط قوتی که در مراجع خود وجود دارد را پیدا و شناسایی کند. او همچنین باید بتواند به خوبی کوچی را به چالش بکشد. کوچی در زمانی که در چالش قرار دارد می تواند رفتارهایی داشته باشد که در نهایت کوچ می تواند از آنها برای پیشبرد اهداف جلسه کمک بگیرد. همچنین در همین چالش ها کوچی به توانایی های خود پی خواهد برد.

تفاوت کوچینگ منتورینگ

کوچینگ و منتورینگ شاید از نظر برخی از ما از نظر فلسفی با یکدیگر شباهت هایی داشته باشد و این دو شاخه را یکسان در نظر بگیرند. اما همانطور که در بخش بالا متوجه شدید مشخصه هایی که یک کوچ و یک منتور دارند کاملا با یکدیگر متفاوت می باشد. توجه داشته باشید که یک تفاوت بسیار بارز در کوچینگ و همچنین منتورینگ این است که کوچ ها برای اینکه بتوانند به افراد در هر زمینه ای کمک کنند و مشکلات را برطرف کنند به خوبی آموزش دیده اند.

یکی از مهمترین تفاوت های کوچینگ و منتورینگ در همین موضوع است که کوچ آموزش های رسمی برای کمک به افراد دیده است، اما یک منتور برای کمک به دیگران در یک زمینه خاص، آموزش منتورینگ ندیده است. افرادی که در منتورینگ فعالیت می کنند داشته هایی دارند که می توانند این داشته ها را در اختیار دیگران قرار دهند. آنها در یک زمینه کاری و یا تحصیلی موفق شده اند و دانش خوبی هم دارند، حالا به فرد دیگری که در همان زمینه اقدام به فعالیت می کند اما کم تجربه تر است به کمک انتقال دانش راهنمایی های لازم را ارائه می دهند.

از دیگر تفاوت های میان کوچینگ و منتورینگ می شود به نحوه برخورد به مشکل ها و چالش ها اشاره داشت. یک منتور در زمانی که مراجعه کننده اش با چالشی روبرو شده است ب او راهکارهایی برای خروج از آن شرایط را ارائه می دهد. اما یک کوچ سعی می کند که توانایی های فردی را بالا ببرد تا خود مراجعه کننده بتواند به خوبی پاسخ ها را در درون خود جستجو کند البته منتورها هم سعی می کنند از این شیوه استفاده کنند اما عموما منتورها برای حل مسائل خود به صورت فردی وار عمل می شوند.

تفاوت کوچینگ و منتورینگ از نظر زمان جلسات

کوچینگ و معماری از نظر مدت زمان جلسات و رابطه می توانند به یکدیگر شباهت هایی داشته باشند و یا تفاوت هایی داشته باشند. امکان دارد هر دو رابطه ای طولانی مدت و هر دو رابطه ای کوتاه مدت باشند. برای مثال امکان دارد یک کوچی بعد از اینکه اهداف خود را به دست آورد و موفقیت لازم را کسب کرد رابطه خود را کوچ خود را برای مدتی طولانی تر تمدید کند و ادامه دهد، چرا که نیازهای جدید و اهداف جدیدی را برای خود ترسیم کرده است و این می تواند رابطه را طولانی تر کند.

از طرفی کوچینگ و منتورینگ از نظر رابطه زمانی می توانند به گونه ای باشند که ما شاهد کوتاه مدت تر بودن رابطه منتور با منتی باشیم. در برخی از موارد امکان دارد که فردی که در یک موقعیت شغلی ارتقا درجه گرفته است برای مدتی تبدیل به منتی مدیر قبلی شود. یعنی فردی که پیش از او مدیریت مجموعه را بر عهده داشته است برای مدتی تصمیم می گیرد که به عنوان حامی در کنار مدیر جدید باشد و او را در پیشبرد بهتر امور به صورت کوتاه مدت راهنمایی کند.

اما در کل تفاوت اصلی و پایه ای میان کوچینگ و منتورینگ در بحث زمان رابطه وجود دارد. یک رابطه کوچینگ معمولا رابطه ای کوتاه مدت می باشد که بر اساس آنچه گفته شد در برخی از موارد خاص می تواند رابطه ای طولانی مدت شود. این رابطه معمولا بعد از تحقق اهداف قطع می شود و به پایان می رسد. اما رابطه ای که میان منتور و منتی وجود دارد از ابتدا با اهداف بلند مدت برقرار می شود. به غیر از برخی از موارد خاص که در بخش قبلی به آنها اشاره داشتیم، این رابطه همیشه بلند مدت می باشد.

سخن پایانی

تفاوت کوچینگ و منتورینگ در نوع حل مسائل می باشد. هر دو می خواهند به مراجع کمک کنند تا او بتواند در زمینه ای خاص پیشرفت کند و اهدافی که دارد را محقق سازد. اما نحوه انجام این کار در این دو شاخه کاملا متفاوت می باشد. منتور سعی می کند بر اساس انتقال دانش و تجربیات و مهارت های خود به مراجع خود کمک کند، در حالی که کوچ سعی می کند به کوچی بیاموزد که چگونه باید با تکیه بر توانایی ها و پتانسیل های فردی که دارد مشکلات را شناسایی و برای حل آنها اقدام کند.