صکوک چیست؟( 10 مورد از انواع صکوک)

صکوک چیست و انواع آن کدامند. این سوال شاید برای تمامی سرمایه گذاران و معامله گرانی که با بانک ها اسلامی و غیر اسلامی معامله می کنند، پیش آمده باشد. به طور کلی باید بگوییم منظور از صکوک، اوراق قرضه اسلامی است که برای انجام معامله با بانک های اسلامی در کشورهای بحرین، مالزی، قطر و موارد دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.

منظور از صکوک چیست و انواع آن کدام است؟

در دنیا کشورهای اسلامی بسیاری وجود دارند که در زمینه بازارهای مالی معامله می کنند. اما در این دسته از کشورها تنها خرید و فروش و معامله اوراق قرضه متداول نبوده و از ابزارهای دیگری نیز استفاده می شود. صکوک از جمله ابزار نوینی است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه کاربرد دارد.

اما آیا می دانید،

صکوک چیست؟

دولت ها و شرکت ها اسلامی فعال زیادی در دنیا وجود دارند، که برای انجام معامله و خرید و فروش از ابزارهای مختلفی استفاده می کنند. از جمله ابزار متداولی که شرکت های اسلامی در کشورهای غیر اسلامی اقدام به استفاده از آنها برای تامین مالی و مدیریت بدهی های خود می نمایند، باید به صکوک اشاره کنیم. صکوک نوعی اوراق قرضه به شمار می روند که در طی سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته اند.

صکوک چیست؟

اصطلاح صکوک برگرفته از واژه عربی صک به معنای چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض بدهی است و به طور معمول، به عنوان اوراق قرضه اسلامی تعریف می‌شود. Tabnak

این که بدانید منظور از صکوک می تواند به شما کمک کند تا بدانید از این ابزار برای انجام معامله در چه زمینه هایی استفاده می شود. تا پایان سال 2006 میلادی، ارزش صکوک منتشر شده در بازارهای مالی بالغ بر 50 میلیارد دلار بود. بیشترین کشورهایی که از این اوراق و ابزار برای معاملات خود استفاده می کنند نیز، کشورهایی همچون مالزی، آلمان، بحرین، قطر و موارد دیگر هستند.

معنای اوراق قرضه اسلامی و صکوک چیست؟

به طور کلی می توانیم اوراق قرضه اسلامی یا صکوک را نوعی اوراق بهادار مبتنی بر دارای به شمار آوریم، که قابلیت معامله در بازارهای ثانویه را دارند. این اوراق متغیر بوده و بر اصول شریعت پایبند هستند. صک در زبان عربی به معنای چک یا نوشته بدهکار است، و به همین دلیل اوراق قرضه اسلامی نیز با نام صکوک شناخته می شوند.

اگر بخواهیم در مورد مفهوم صکوک  اطلاعات مناسب و دقیقی به دست آوریم، باید بگوییم که این اوراق و ابزار جدید در بانکداری اسلامی مورد استفاده قرار می گیرند، و به هیچ عنوان مبتنی بر بهره در بانکداری معمولی نیستند. یعنی می توانیم از این اوراق به عنوان ابزاری منطبق بر قوانین شریعت اسلام یاد کنیم.

که صکوک اوراق بهاداری با پشتوانه مالی هستند، که باید حتما از ارزش برخوردار باشند. نمی توان از این اوراق برای فعالیت های سفته بازی و سوداگرانه استفاده کرد. بلکه صکوک منابع مالی معتبری هستند که دارایی های فیزیکی شرکت های خاص را به خود جذب می کنند.

صکوک برای اولین بار در سال 2002 توسط بانک اسلامی پیشنهاد داده شد. پس از آن با معرفی انواع صکوک، نهادهای مالی اسلامی اقدام به استفاده از آنها در معاملات خود نمودند. از جمله انواع صکوک که می توانیم به آنها اشاره کنیم، عبارتند از:

1. صکوک مرابحه
2. صکوک مالکیت دارایی های که در آینده قرار است ساخته شود
3. صکوک حق الامتیاز
4. صکوک صلم
5. صکوک مالکیت منافع دارایی های موجود
6. صکوک مزارعه
7. صکوک اجاره
8. صکوک مضاربه
9. صکوک مساقات
10. صکوک مشارکت
11. و موارد دیگر

از میان تمامی صکوک یاد شده، صکوک اجاره و مرابحه و مضاربه و سلم بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. اما آیا می دانید معنای انواع صکوک چیست؟ به معرفی دو نمونه از صکوک در این مطلب خواهیم پرداخت.

منظور از صکوک مرابحه چیست؟

مرابحه به عنوان یکی از انواع صکوک، روش معامله ای است که سالهای زیادی است که رواج دارد. در این نوع معامله معمولا فروشنده باید قیمت تمام شده کالا را به خریدار یا مشتری اعلام کند، و برای فروش آن نیز می تواند مبلغی را به عنوان سود به آن افزوده و کالا را به فروش برساند.

لازم به ذکر است که اوراق مرابحه نیز به عنوان اوراق قرضه اسلامی خود دارای انواع گوناگون دیگری هستند. به گونه ای که این نمونه از اوراق بسته به نوع معامله طراحی و منتشر می شوند. در اصل اوراق مرابحه را باید اوراق بهاداری به شمار آوریم، که دارندگان آنها مالک دارایی های مالی به شما می روند که طبق قرارداد مرابحه حاصل شده باشد.

این اوراق مرابحه هم ممکن است در بازار ثانویه خرید و فروش شوند، و هم ممکن است نرخ سود ثابت داشته باشند. پس پیش از اقدام به انجام معامله با اوراق قرضه اسلامی، بهتر است در مورد صکوک  اطلاعات دقیقی به دست آورید.

منظور از صکوک اجاره چیست؟ 

از نمونه های دیگر اوراق قرضه اسلامی که می توانیم به آن اشاره کنیم، صکوک اجاره است. این اوراق بهادار طبق عقد اجاره منتشر شده و نشان دهنده مالکیت مشاع دارندگان آنها است. افرادی که دارای اوراق صکوک اجاره هستند، حق دارند از منافع یک یا مجموعه ای از دارایی هایی که به شخص دیگری منتقل نموده اند، بهره مند شوند.

صکوک اجاره را در چه معاملاتی استفاده می کنند، کافیست وارد بازار معامله شوید. خریداران این نمونه از اوراق در اصل مالک بخشی از دارایی ها هستند که آن را برای استفاده به شرکت اجاره داده اند. به این ترتیب از اجاره بهای آن سود دریافت می کنند.

تفاوت و تشابه اوراق قرضه با صکوک چیست؟

اوراق قرضه و صکوک دو ابزار متفاوت در بازارهای مالی هستند، که هر یک از آنها دارای تشابه و تفاوت هایی هستند. از جمله مهمترین تفاوتی که می توانیم در مورد این دو اوراق بیان کنیم، این است که اوراق صکوک مبتنی بر دارایی های ملموس و فیزیکی هستند. یعنی افرادی که دارای اوراق صکوک هستند، در اصل مالک مشاع یک دارای مشخص و منافع حاصل از آن دارایی خواهند بود.

در حالی که اوراق قرضه تنها گواهی تعهدی به شمار می روند که به عنوان بدهی به سرمایه گذار پرداخته می شود. یعنی این اوراق بیانگر آن است که صادر کننده به شخص دارنده اوراق قرضه بدهکار است. این دو اوراق تفاوت های دیگری نیز با یکدیگر دارند، که از جمله آنها باید به ارزش و اعتبار اوراق صکوک اشاره کنیم.