توکن سوزی چیست؟ | مزایا و معایب | + دلیل توکن یا کوین سوزی

توکن سوزی، فرآیندی است که برخی از پروژه های ارز دیجیتال به منظور کاهش تورم از آن بهره می برند. انجام این فرآیند که به روش های متفاوتی صورت می گیرد، دلایل متعددی دارد و مزایای زیادی، هم برای توسعه دهندگان و هم برای جامعه دارندگان آن سکه میتواند به همراه داشته باشد.

توکن‌ سوزی چیست؟

اگر اخبار دنیای کریپتو را دنبال کرده باشید، احتمالاً چند باری به گوشتان خورده است که فلان شرکت درصدی از توکن های خود را سوزاند. شاید برای بار اول بسیار به نظرتان عجیب بیاید و با خود فکر کنید چرا شرکتی باید همچین کاری با دارایی های خود بکند و عملاً چگونه می شود توکن های مجازی را به آتش کشید و سوزاند. اما برخلاف چیزی که شما فکر می کنید، رویداد توکن سوزی در دنیای ارزهای دیجیتال، به معنای به آتش کشیدن فیزیکی توکن ها نیست و رویدادی نسبتاً رایج است که در طی یک فرایند نه چندان پیچیده صورت میگیرد و مزایای بسیاری نیز در پی دارد. در این مقاله قصد داریم شما را به طور دقیق با اصطلاح توکن سوزی یا همان کوین سوزی در بازار ارزهای دیجیتال آشنا کنیم و فرآیند کار و مزایای آن را برای شما شرح دهیم، پس با ما همراه باشید.

توکن سوزی ارز دیجیتال

توکن سوزی یا سوزاندن ارز دیجیتال به فرآیند از بین بردن دائمی توکن‌های در گردش درون یک شبکه ارز دیجیتال گفته می‌شود. حذف کوین‌ها به معنی ارسال ارزهای دیجیتال به یک آدرس عمومی است که دسترسی به آن برای هیچ کسی امکان‌پذیر نیست. در واقع می‌توان گفت که توکن‌ها از گردش خارج شده و به اصطلاح سوزانده می‌شوند. منبع

توکن سوزی (Token Burning) چیست؟

سوزاندن توکن، در واقع یک استراتژی مهم و کاربردی است که تاثیر مستقیمی بر قیمت یک توکن یا کوین در بازار می گذارد و توسط برخی پروژه های ارز دیجیتال انجام می گیرد. این اصطلاح در بازار به نام های متفاوت توکن سوزی یا کوین سوزی شناخته می شود، اما هر دو اسم به یک مفهوم واحد اشاره دارند. این کار، با حذف تعدادی از توکن های در گردش صورت می گیرد. البته این روشی نیست که تمام رمزارزهای دنیای کریپتو از آن بهره بگیرند و رمزارزهای بزرگی همچون بیت کوین و اتریوم، عموماً از چنین مکانیزمی استفاده نمی کنند. اما به طور کل توکن سوزی، روشی کاربردی است که بسیاری از آلت کوین های قوی بازار از آن استفاده می کنند.

برای مثال، بایننس یکی از آن پروژه هایی است که هدف سوزاندن 100 میلیون توکن BNB را دارد و روش های مشابهی نیز برای کوین های ریپل مطرح است. هدف از انجام چنین کاری، حذف درصد مشخصی از توکن ها از منابع در حال گردش در بازار است که البته انجام این فرایند، محدود به یک شیوه واحد نیست و با روش های متفاوتی میتواند صورت گیرد.

یکی از مرسوم ترین و محبوب ترین روش هایی که بسیاری از پروژه های کریپتو برای سوزاندن توکن هایشان از آن بهره می گیرند، روش بازخرید تعداد مشخصی توکن از بازار است، با این هدف که آنها را از گردش خارج کنند. سپس این توکن ها را به یک آدرس منجمد شده که به آدرس Burn مشهور است، انتقال میدهند. این آدرس، در واقع یک آدرس کاملاً یک طرفه است که عملاً قابلیت معکوس کردن تراکنش یا برداشت سکه ها را ندارد. آدرس های سوخته، هرگز قابل بازیابی نیستند، چون هیچ کلید خصوصی برای آنها وجود ندارد. در نتیجه دارایی فرستاده شده هم عملاً دیگر وجود ندارد و “سوخته” شده است.

دلیل توکن یا کوین سوزی

فرق توکن و کوین را بارها و بارها شنیده اید. این دو اصطلاح در بسیاری از ویژگی های اصلی با هم متفاوت هستند، اما مهمترین تفاوت آنها این است که کوین، بلاکچین اختصاصی خود را دارد، در صورتیکه توکن از بلاکچین های موجود استفاده می کند و مبتنی بر شبکه های دیگری است. با توجه به این تعریف، زمانی که از توکن سوزی و یا کوین سوزی صحبت می کنیم، به یک فرآیند واحدی اشاره داریم و هدف اصلی ما فرآیند سوزاندنی است که برای توکن یا کوین اتفاق می افتد.

روش های متعددی برای توکن سوزی وجود دارد، اما صرف نظر از نحوه انجام آن، این فرآیند معمولاً مکانیزمی جهت کاهش تورم محسوب میشود. در واقع، اکثر پروژه ها از مکانیزم توکن سوزی برای حفظ ارزش ثابت و همینطور ایجاد انگیزه برای معامله گران جهت هولد کردن کوین هایشان استفاده می کنند.

یک شرکت به دلایل مختلفی تصمیم به انجام فرآیند توکن سوزی می گیرد، اما نهایتاً به هر دلیلی که صورت بگیرد، دارندگان توکن معمولاً از این مکانیزم منتفع خواهند شد. رایج ترین دلیل انجام آن را شاید بتوان کاهش عرضه و در نتیجه افزایش ارزش توکن دانست. از لحاظ تئوری زمانی که کوین های کمتری برای فروش و مبادلات وجود داشته باشد، توکن های هر شخص از ارزش بیشتری برخوردار خواهد شد. در واقع، بحث عرضه و تقاضا مطرح میشود.

به همین دلیل است که اکثر رمزارزهای در گردش یا حتی در عرضه های آتی دارای تعداد محدودی هستند. درست مانند همان محدودیت نهایی که در عرضه آتی بیت کوین قرار است پیش آید.

در واقع، مثل این است که که پروژه ها دست خود را روی شیر آب های تمثیلی عرضه خود نگه میدارند و ارزش هر آنچه در بازار باقی میماند را افزایش می دهند. مثال ملموس برای این مسئله، ارز دیجیتال بایننس است که به صورت دوره ای توکن سوزی می کند و یا بسیاری از ICO هایی که پس از پایان عرضه اولیه خود، توکن های فروخته نشده را می سوزانند.

البته مواردی از توکن سوزی در بازار هم داشته ایم که برای تصحیح یک خطا انجام شده است. برای مثال استیبل کوین تتر به طور تصادفی 5 میلیارد دلار تتر (USDT) ایجاد کرد و سپس مجبور شد برای جلوگیری از بی ثبات کردن نسبت 1:1 این استیبل کوین با دلار آمریکا، این 5 میلیارد توکن را بسوزاند.

توکن سوزی در مورد توکن های اوراق بهاداری که به هولدرها حق سود سهام از یک پروژه خاص را میدهند، بیشتر شبیه به بازخرید سهام توسط خود شرکت هاست. کوین ها را میتوان با نرخ های منصفانه از بازار بازخرید کرد و سپس آنها را سریعاً سوزاند تا ارزش توکن های هولدرها بیشتر شود.

در نهایت نیز دلیلی که ممکن است برخی پروژه ها برای آن دست به توکن سوزی بزنند، جلوگیری از تراکنش های اسپم و به نوعی ایجاد یک لایه امنیتی است، کاری که رمزارز ریپل انجام میدهد تا از سیستم خود در برابر حملات DDoS محافظت کند.

مزایای توکن سوزی

مزایا و فواید زیادی را میتوان در پس فرایند توکن سوزی یک ارز دیجیتال یافت. از جمله آنها:

شناخته شده ترین مزیت این کار این است که سوختن یک توکن، پتانسیل این را دارد که منجر به افزایش ارزش آن توکن یا سکه شود. البته همیشه قرار نیست این افزایش قیمت در طولانی مدت نیز پا برجا بماند و حتی افزایش قیمت کوتاه مدت نیز میتواند شامل این مسئله باشد. نکته بسیار مهم دیگری که باید در این رابطه گفته شود، این است که تا به حال هیچ مدرکی مبنی بر اینکه توکن سوزی منجر به افزایش ارزش ذاتی یک ارز دیجیتال خاص میشود، یافت نشده است. بلکه چیزی که موجب این افزایش قیمت میشود، در واقع تاثیری است که این فرآیند بر احساسات و انتظارات سرمایه گذاران می گذارد و منجر به کاهش یا افزایش قیمت آن توکن یا کوین میشود.

مزیت دیگر توکن سوزی که برای برخی از ارزهای دیجیتال چون ریپل مطرح است، ثابت نگه داشتن ارزش توکن هاست و البته در دراز مدت نیز به نوعی افزایش قیمت توکن های ریپل را تضمین می کند. برای مثال همین فاکتور توکن سوزی بود که منجر شد قیمت ریپل از سال 2019 تا آگوست 2020 در محدوده 0.28 تا 0.31 باقی بماند و به نوعی قیمت را در یک محدوده ثابت نگه داشت. علاوه بر این، با کاهش عرضه (برای مثال در ارز دیجیتال ریپل)، موجب کاهش تعداد تراکنشات نیز میشود و همین امر موجب میشود تا حمله های اسپم (spam) نیز کاهش پیدا کرده و پهنای باند کافی برای انجام تعداد تراکنشات سلامت در شبکه باقی بماند.

از سوی دیگر، اگر بخواهیم از دید جامعه دارندگان توکن نیز به قضیه نگاه کنیم، توکن سوزی به دلیل افزایش ارزش توکن ها، برای آنها به نوعی حکم ایردراپ را خواهد داشت. زیرا با داشتن همان تعداد توکن قبلی، بعد از توکن سوزی ارزش دارایی آنها چندین درصد افزایش یافته است. شاید به همین دلیل است که افراد عموماً به پروژه هایی بیشتر علاقه مندند که اعلام می کنند به صورت دوره ای توکن سوزی خواهند داشت و حتی بسیاری از پروژه ها از این مورد به عنوان یک تاکتیک بازاریابی موثر استفاده می کنند.

از آنجایی که اعتماد به یک پروژه، یکی از عناصر کلیدی موفقیت و دوام آن پروژه محسوب میشود، بسیاری از پروژه های این چنینی در همان مرحله ابتدایی یا همان ICO، یعنی درست زمانی که یک کوین یا توکن وارد بازار میشود، فرایند توکن سوزی را عملی می کنند تا ازین طریق اطمینان سرمایه گذاران جدید را حاصل کنند که تحت تاثیر گردش بیش از حد توکن ها در بازار قرار نخواهند گرفت. این امر در بازار ارزهای دیجیتال، امری بسیار رایج و معمول به حساب می آید.

انواع توکن سوزی

عبارت توکن سوزی، به معنای انحلال واقعی یک دارایی دیجیتالی نیست و تمام افرادی که با ساختار بلاکچین آشنایی دارند، میدانند که تجزیه یک دارایی از روی بلاکچین غیرممکن است، زیرا پروتکل اصلی ثابت است، تاریخچه و داده های شبکه بلاکچین در تمامی بلوک ها قفل شده و به هیچ وجه قابل تغییر نیستند.

توکن سوزی، در واقع فرایندی است که در آن توکن ها از لحاظ الگوریتمی با ارسال امضا به یک آدرس عمومی که به آدرس eater معروف است، از گردش خارج میشوند. همانطور که میدانیم، تمامی کیف پول های دیجیتال شامل یک آدرس عمومی هستند که حکم شماره حساب آن کیف را بازی می کند و یک آدرس خصوصی دارند که رمز عبور و کلید دسترسی به دارایی های آن کیف پول هستند. کیف پول خورنده، سوخته یا هر اسم دیگری که روی آن می گذارند، کیف پولی است که کلید خصوصی ندارد و تنها برای واریز است. هیچ گاه نمیتوان از آن کیف پول برداشتی کرد. به همین دلیل است که می گویند توکن های آن کیف پول غیر قابل بازیافت و مرده هستند، زیرا دیگر هیچ وقت نمیشود از آنها استفاده کرد. روش های متفاوتی برای توکن سوزی وجود دارد که این، یکی از مرسوم ترین روش های آن در بازار ارزهای دیجیتال است.

توکن ها یا کوین هایی که سوزانده میشوند، در دفتر کل بلاکچین ثبت میشوند تا توسط تمامی نودها دیده و تایید شوند که این کوین ها واقعاً “سوخته شده اند”.

نوع دیگر توکن سوزی از طریق مکانیزم اثبات سوختن یا همان Proof of Burn (PoB) است. برخی از پروژه ها از چنین روشی به عنوان مکانیزم اجماع خود و تایید تراکنشات روی بلاکچین استفاده می کنند. بر این اساس کاربران، توکن های خود را میسوزانند تا حقوق ماینینگ را بدست آورند. روش کار بسیار ساده است، در واقع شما تعداد بلوک هایی که ماینرها میتوانند استخراج کنند را محدود می کنید تا با تعداد توکن های سوزانده تطبیق داشته باشند. این کار یک میدان ماینینگ مجازی ایجاد می کند که با توکن سوزی بیشتر به رشد خود ادامه میدهد.

در نتیجه همانطور که عرضه توکن ها کاهش میابد، تعداد ماینرها هم کاهش میابد. البته این مسئله مشکلاتی را ایجاد می کند، زیرا شما به این ترتیب یک جامعه متمرکزتر ایجاد کرده اید و ظرفیت بیشتری را به ماینرهای بزرگ داده اید تا به طور همزمان توکن سوزی بیشتری داشته باشند. راه حل جلوگیری از این مسئله نیز استفاده از “نرخ کاهش” است تا ازین طریق ظرفیت کل ماینرها را کاهش دهد.

توکن سوزی به شکل ها و روش های متعددی صورت می گیرد. برخی پروژه ها پس از عرضه اولیه خود، توکن های فروخته نشده را یکبار برای همیشه میسوزانند و برخی پروژه ها همچون بایننس نیز توکن سوزی را به صورت دوره ای از طریق یک تابع سوزاندن در قراردادهای هوشمند انجام میدهند. برای مثال، بایننس (BNB)، انقدر به این فرایند دوره ای توکن سوزی خود ادامه میدهد تا در کل به طور قطع 100000000 BNB که معادل 50% کل بایننس کوین های در گردش است، از بین برود.

مسیر دیگری که برای این کار وجود دارد این است که توسعه دهندگان اصلی پروژه، خودشان برای بازخرید مجدد توکن ها و ارسال آنها به آدرس خورنده اقدام کنند تا توکن ها را برای همیشه از چرخه خارج کنند.

نوع دیگر توکن سوزی، از روش Burn on Transactions است که در این روش، با هر تراکنش، بخشی از دارایی سوزانده میشود. در واقع، هر زمان که فردی تراکنشی انجام میدهد، باید کارمزدی بابت تراکنش خود بپردازد. در این روش کارمزد تراکنش دیگر به ماینرها تعلق نمی گیرد، بلکه برای توکن سوزی و سوزاندن ارسال میشود.

نوعی مکانیزم دیگر نیز برای توکن سوزی وجود دارد که به ندرت استفاده شده است. مشهورترین مثال برای آن در رابطه با توکن SwissBorg-CHSB است. این توکن از مکانیزم Protect and Burn (محافظت و سوزاندن) استفاده می کند و برعکس بسیاری از توکن ها که دچار توکن سوزی اولیه میشوند، توکن سوزی بخشی از دی ان ای این توکن است و یکی از ابزارهای منحصر به فرد این توکن محسوب میشود.

در واقع، SwissBorg هر ماهه 20% از سود حاصل کارمزدهای اپلیکیشن خود را به ذخیره ای می افزاید تا بدین ترتیب از قیمت توکن CHSB محافظت کند. زمانیکه بر اساس میانگین متحرک 20 روزه، قیمت به محدوده نزولی وارد شود، SwissBorg به صورت اتومات اقدام به بازخرید توکن ها می کند.  این توکن ها سپس سوزانده و برای همیشه از چرخه خارج می شوند. این ابزار، به نوعی برای ارتباط با حس جامعه طراحی شده است.

چند مثال از توکن/ کوین سوزی

در حیطه توکن سوزی پروژه های بسیار معروف بازار مثال های زیادی را میتوان زد تا بهتر با این روش آشنا شوید. برای مثال:

استلار، یکی از آن شرکت هایی است که برای افزایش ارزش کوین های خود، 55 میلیارد XLM را سوزاند. این کار موجب شد تا عرضه XLM به طور موثری بیش از 50 درصد کاهش یابد و در کوتاه مدت اثر قابل توجهی روی قیمت این ارز دیجیتال بگذارد و در یک روز قیمت از 0.069 دلار به 0.088 دلار تغییر یابد که در واقع حدود 25% افزایش قیمت فقط در عرض یک روز محسوب میشود.

ریپل نیز ارز دیجیتال برتر دیگری است که توکن سوزی را به روش متفاوتی انجام میدهد. به این صورت که تعداد تراکنشات مجاز در شبکه خود را کاهش میدهد تا حمله DDoS احتمالی را محدود کند. DDoS که اختصار عبارت distributed denial-of-service است، نوعی تلاش مخرب، جهت مختل کردن ترافیک عادی یک سرویس، سرور یا شبکه است تا نتیجتاً بر هدف یا زیرساخت های اطراف آن با سیلی از ترافیک اینترنتی غلبه کند. روش دیگر این است که این رمزارز، هزینه ها را به عنوان گس استفاده کند تا معاملات سریعتر از استاندارد معمول انجام گیرند. این امر موجب میشود در هر تراکنشی که انجام میشود، عرضه ریپل در بازار کاهش یابد.

حتی استیبل کوین هایی همانند USDC، USDT، GUSC و HUSD نیز فرآیند توکن سوزی دارند و بیش از 2.8 میلیارد دلار را سوزانده اند. توکن های استیبل کوین ها زمانی ضرب میشوند که سپرده ای در ذخایر وجود دارد. توکن سوزی برای آنها زمانی اتفاق می افتد که کوین های ضرب شده بیرون کشیده میشوند تا عرضه در گردش را تنظیم کرده و تعادل را ثابت نگه دارند.

بایننس کوین، نمونه ایده آل دیگری است که میتوانیم در اینجا مثال بزنیم. اقدام توکن سوزی اخیر بایننس که در جولای 2021 صورت گرفت، منجر به سوزاندن چیزی حدود 1 میلیون و 296 هزار واحد BNB شد که معادل فیاتی آن 400 میلیون دلار است.

کلام آخر

توکن سوزی، فرآیندی است که در اکثر مواقع هم برای صاحبان پروژه و هم برای دارندگان توکن مزایای زیادی به همراه دارد و افراد زیادی به دنبال پروژه هایی می روند که از چنین مکانیزمی بهره می برند. با این حال نباید تنها معیار انتخاب یک پروژه برای سرمایه گذاری، توکن سوزی باشد و فاکتورهای بسیار مهم دیگری وجود دارند که در درجه اول باید مد نظر قرار داده شوند. سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال، نیاز به دانش تحلیلی لازم و کافی دارد و باید جوانب متعددی را قبل از انجام هرگونه فعالیتی در بازار بررسی کرد.

سوالات پر تکرار 

توکن سوزی (Token Burning) چیست؟

سوزاندن توکن، در واقع یک استراتژی مهم و کاربردی است که تاثیر مستقیمی بر قیمت یک توکن یا کوین در بازار می گذارد . این اصطلاح در بازار به نام های متفاوت توکن سوزی یا کوین سوزی شناخته می شود. این کار، با حذف تعدادی از توکن های در گردش صورت می گیرد. البته این روشی نیست که تمام رمزارزهای دنیای کریپتو از آن بهره بگیرند و رمزارزهای بزرگی همچون بیت کوین و اتریوم، عموماً از چنین مکانیزمی استفاده نمی کنند.

انواع توکن سوزی کدام است ؟

در نوع اول توکن سوزی،  توکن ها از لحاظ الگوریتمی با ارسال امضا به یک آدرس عمومی که به آدرس eater معروف است، از گردش خارج میشوند. نوع دوم توکن سوزی از طریق مکانیزم اثبات سوختن یا همان Proof of Burn (PoB) است. برخی از پروژه ها از چنین روشی به عنوان مکانیزم اجماع خود و تایید تراکنشات روی بلاکچین استفاده می کنند. بر این اساس کاربران، توکن های خود را میسوزانند تا حقوق ماینینگ را بدست آورند.

مزیت توکن سوزی چیست ؟

تا به حال هیچ مدرکی مبنی بر اینکه توکن سوزی منجر به افزایش ارزش ذاتی یک ارز دیجیتال خاص میشود، یافت نشده است. بلکه چیزی که موجب این افزایش قیمت میشود، در واقع تاثیری است که این فرآیند بر احساسات و انتظارات سرمایه گذاران می گذارد و منجر به کاهش یا افزایش قیمت آن توکن یا کوین میشود.